وفیات قوم من المصریین (کتاب)نام کامل کتاب«وفیات قوم من المصریین و نفر سواهم» تالیف ابی اسحاق ابراهیم بن سعید بن عبدالله حبال به زبان عربی در بیان ذکر متوفیات در زمان حکومت فاطمیین بر مصر (سالهای ۳۷۵- ۴۵۶ ق) است. این کتاب توسط ابراهیم صالح مورد تحقیق قرار گرفته و یکی از منابع مهم در ذکر رجال برجسته کشور مصر در دوران حکومت فاطمیین می‌باشد. ۱ - ساختارکتاب با مقدمه‌ای از محقق کتاب آغاز شده است. متن کتاب به صورت سالشمار و به شیوه تاریخ نگاری قرن پنجم هجری در ذیل هر سال متوفیات مربوط به آن سال ذکر شده است. در انتها نیز بخش فهرست‌های کتاب قرار گرفته است. [۱]
وفيات قوم من المصريين و نفر سواهم، ابی اسحاق ابراهیم بن سعید، ص۵.
۲ - گزارش محتوادر ابتدای اثر مقدمه ارزشمندی از محقق کتاب در دو بخش ارائه شده است. بخش اول درباره مولف کتاب است که به شرح حال، اساتید آثار و دیگر مطالب پیرامون وی پرداخته است. در بخش دوم صحت نسبت کتاب به مولف، نسخه کتاب، واقف و روات آن مورد مطالعه قرار گرفته است. متن کتاب به صورت سال شمار در بیان ذکر وفات شخصیت‌هایی است که در دستگاه فاطمیان بوده‌اند و بین سالهای ۳۷۵ تا ۴۵۶ ق از دنیا رفته‌اند. این ایام مصادف با ده سال بعد از حکومت عزیز بن نزار فاطمی و حکومت الحاکم به امرالله ، پسرش الظاهر و حکومت المستنصر بالله می‌باشد. مولف در این کتاب درصدد بیان شرح حال چهارصد تن از محدثین و حافظین و قراء قرآن و علماء و وزرای این دوره مصر است که گاه تنها به یک نام بسنده کرده و گاه یک یا چند سطر بیان کرده اما از این فراتر نرفته است. بعد از اتمام متن کتاب ذیلی بر کتاب قرار دارد که از شخصی بنام الحافظ السلفی می‌باشد. در این بخش به ذکر سال وفات چهار شخصیت از جمله مولف اشاره شده است. ۳ - وضعیت کتابپاورقی کتاب دارای ارجاعات و توضیحات مفیدی از محقق کتاب ابراهیم صالح است. فهارس کتاب عبارت است از: فهرست اعلام (در سه بخش بر اساس آباء، ابناء، و اسماء و انساب )، کتب، اماکن، سنوات و مصادر. تنها نسخه خطی این کتاب در دارالکتب الظاهریه شهر دمشق نگهداری و بعدها به مکتبه الاسد این شهر انتقال پیدا کرده با شماره ردیف ۳۸۱۴ مورد محافظت می‌باشد. این مجموعه نفیس به خط الحافظ الضیاء المقدسی نگارش شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار تراث ۲، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |